یک منتقد ادبی: مداحی محمدرضا طاهری انحراف از معیار زبانی و محتوایی ندارد
تاریخ انتشار: ۱۰ آبان ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۸۱۴۰۷۶
به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، در برنامه‌ای پژوهشی با عنوان «محرم امسال» که توسط گروه فرهنگ و هنر دانشکده فرهنگ و ارتباطات و نیز اندیشکده راهبردی اربعین دانشگاه امام صادق (ع) طراحی و اجرا می‌شود، مراسم و اشعار اجرا شده توسط ۱۱ مداح مطرح کشور در محرم سال ۱۳۹۹ مورد تحلیل هنری، ادبی، اجتماعی و فرهنگی قرار می‌گیرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
برنامه هفتم از نشست‌های «محرم امسال» با حضور احمد توانایی به عنوان منتقد ادبی، اسماعیل فراهانی به عنوان کارشناس فرهنگی و اجتماعی و امیرحسین سمیعی به عنوان کارشناس موسیقی به بررسی اشعار خوانده شده توسط حاج محمدرضا و حسین طاهری در ماه محرم امسال اختصاص داشت.
احمد توانایی، منتقد ادبی در ابتدای این نشست مجازی گفت: اگر ما متنی که در خدمت مداح قرار گرفته است را به‌عنوان یک متن ادبی به ماهو متن ادبی نگاه کنیم باید قائل به استانداردهای متن ادبی هم باشیم یعنی از منظر زبانی و به‌ویژه از منظر روانی استانداردهای مرتبط با آن را رعایت کنیم. کمااینکه گذشتگان و میراث‌داران راستین ما در گذشته به‌خوبی میراث زبانی و محتوایی مرتبط با ادبیات عاشورایی را حفظ کردند و با نمونه‌های شاخص و فاخری در دوره‌های گذشته روبه‌رو هستیم که نشان می دهد بزرگان ما در گذشته با کدام زاویه دید به این متون در بحث تولید و کاربرد نگاه می‌کردند.
وی افزود: اساساً باید مشخص شود که باید با کدام معیار به متون واشعار اجرا شده در هیئت نگاه کنیم. وقتی تکلیف ما در تعریف اولیه از این متون مشخص شود آن وقت می‌توانیم با مداحان محترم وارد بحث شویم. مداحان ما در کنار کارهای فاخری که - به‌ویژه بعد از انقلاب اسلامی انجام شده - اجرا شده است با یک نوع ساختارشکنی زبانی روبه‌رو هستیم که باید اصلاح شود.
این منتقد ادبی اضافه کرد: ما میراث‌دار پیشینیانی هستیم که به خوبی آن را پاس داشتند تا به امروز رسیده است. در میان آنچه از گذشته به‌عنوان میراث شعر آیینی و ادبیات آیینی و مشخصاً ادبیات عاشورایی باقی‌مانده به ندرت نمونه‌های ضعیف مشاهده می‌کنیم.
توانایی اظهار کرد: نکته بعدی درباره اشعار آیینی این است که اساساً مضامین این متون چه قدر به لحاظ سندیت صحیح و درست است. یعنی می‌پردازیم به فرا متن و نسبت محتوای این اشعار با تاریخ، اجتماع و حتی مباحث سیاسی آن روزگاران را راستی‌آزمایی می‌کنیم. شاید این مباحث ربطی به منتقد ادبی نداشته باشد اما نکته این است که اگر شما گواراترین آب را هم در یک ظرف نامطلوب بریزید کیفیت اولیه خود را از دست می‌دهد یعنی اگر بهترین و شریف‌ترین محتوا در رابطه با عاشورای حسینی را که در طول تاریخ راه‌گشای همه انسان‌های آزاده بوده در یک ظرف زبانی نادرست ریخته شود اثرگذاری خود را از دست می‌دهد.
وی با اشاره به اینکه در رابطه با محمدرضا طاهری با یک مداح پخته و استاد طرف هستیم، عنوان کرد: در آثار ایشان برخلاف آثار حسین طاهری عطر آثار گذشتگان را می‌توان استشمام کرد. به اعتبار ساخت زبانی و ادبی نمی‌دانم شاعر پدر و پسر مشترک هستند یا نه ولی آنچه که از آثار برمی‌آید نوعی دوگانگی را نشان می‌دهد. به اعتبار ساخت زبانی، ادبی، محتوایی، لحن و موسیقی در کارهای پدر خطاهای ساختی دیده نمی‌شود. نوع لحن واژه‌ها فضای موسیقایی حاکم بر جملات به گونه‌ای است که رد آواها و نواها و ملودی‌های گذشتگان ما در بیان ایشان مشاهده می شود.
این منتقد ادبی ابراز کرد: در آثار محمدرضا طاهری با یک سکون طرف هستیم. به لحاظ زبان و حتی محتوا انحراف از معیار دیده نمی‌شود به جز بخش‌هایی که شکسته‌خوانی است و آن هم بخشی در خدمت ملودی است. در آثار حسین طاهری بر خلاف پدرشان که مزین به سکون و وقار است؛ به اعتبار جوانی غلبه شور هویداست و یک نوع انحراف از معیار می‌بینیم که منجر به ساختارشکنی در شعر شده است.
توانایی گفت: از نظر نقد ادبی استقلال متن مهم است یعنی اینکه متن ادبی نباید وابسته به ملودی باشد در میراث گذشتگان ما هیچ ردی از ملودی در آثار نداریم. برخی از آثار آقای حسین طاهری گاهاً متن شعر فدای ملودی می شود و اساساً شعر و متن در بخش دوم اهمیت قرار می گیرد. اگر واضح تر بخواهیم بگوییم می‌توان گفت یک نوع اصالت هنری کاذب می‌آید و متن را در وضعیتی قرار می‌دهد که شاهد شکسته شدن آن می شویم و حتی در جاهایی قافیه و ردیف و کاربرد واژگان عامیانه برای تحقق ملودی از طرف شاعر یا مداح مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی بیان کرد: تجربه تاریخی و ادبی ایران نشان می‌دهد که ذائقه فاخرپسند ایرانی در بلندمدت همه کارهای ضعیف را پس خواهد زد هر آنچه که از گذشته مانده و امروز از آن به نیکی یاد می‌کنند آثار فاخری هستند که ارزش ماندگاری را داشتند.
همکاری و هماهنگی بین مادحین و عالمان برای تولید محتوا ضروری است
اسماعیل فراهانی، کارشناس فرهنگی و اجتماعی در ادامه این نشست مجازی گفت: اشعار خوانده شده توسط محمدرضا و حسین طاهری محتواهای استانداردی دارند؛ یعنی مضامین فردی و اجتماعی به‌خوبی در کنار هم قرار گرفته‌اند. محتواهایی که مربوط به امروز هستند و طرفی از آینده دارند در اشعار گنجانده شدند. ظهور حضرت حجت (عج) بخشی از مضامین اشعاری است که ارائه کردند. درباره مشکلات اقتصادی، شیوع کرونا، مراسم اربعین از دیگر مضامین این اشعار بوده است. سرزنش خود، استغفار از گناهان، بحث خوف و رجاء و ... در اشعار و دعا و مناجات وجود دارد. برآورد کلی این است که همه آن چیزی که روحانیت و علمای ما به لحاظ فرهنگی و اجتماعی معنا سازی کرده‌اند در اشعار اجرا شده توسط این دو مداح وجود داشت.
وی ضمن بیان اینکه روحانیت در عمق بخشی به اشعار و محتوای تولید شده در هیئت تاثیر بسیاری دارد، عنوان کرد: در بین مداحان کمتر شاهد این هستیم که خودشان بتوانند ایده‌ای به لحاظ معنایی بیاورند که این نکته هم می‌تواند مثبت باشد هم منفی. به نظر می‌آید منبع اصلی این جوشش‌ها روحانیت است. به همین دلایل لازم است بین مداح و علما برای تولید مضمون و محتوای مفید همکاری و هماهنگی وجود داشته باشد. به‌محض اینکه این معنا سازی تضعیف شود ممکن است ما به سمت اشعار ضعیف‌تر و اشعار سطح پایین حرکت کنیم.
این تحلیلگر فرهنگی و اجتماعی اظهار کرد: در زمانه و فضای رسانه‌ای هستیم که مداح مجبور است تولید سالانه داشته باشد. در گذشته هیچ‌وقت این‌طور نبوده است که مداح هر سال برای همه برنامه‌ها شعر، آهنگ و ملودی جدید تهیه کند و این‌ها به پیچیدگی کار افزوده است. از این جهت همراهی مداحان با علما بسیار ضروری و لازم است.
فراهانی ابراز کرد: نکته دیگر که لازم است ذکر شود این است که در خیلی از صنوف رابطه پدر و فرزندی به معنای ادامه راه و رسم و شغل پدر از سوی فرزندان از بین رفته است و فرزندان مسیر پدر را ادامه نمی‌دهند. این رویه سبب شده تا میراث و تجربه‌های زیادی دفن شود اما در رابطه با حاج محمدرضا طاهری و فرزندشان این موضوع قابل توجه و تامل است.
وی بیان کرد: حسین طاهری در سن و سالی پایین به خاطر موقعیت و کیفیت استاندارد در ارائه و اجرای مداحی به شهرت رسیده است که در این موقعیت مسئله مراقبت از خود موضوعیت از طرف این مداح جوان دارد. این موضوع می‌تواند به فرهنگ مداحان جوانی که وارد مداحی می شوند کمک کند؛ خصوصاً در فضای رسانه‌ای شده‌ای که داریم و مداحان هم از این وضعیت مستثنی نیستند.
این تحلیلگر فرهنگی و اجتماعی ابراز کرد: به نظرم حفظ اصالت مداحی با همین خانواده‌های استخوان‌داری که وجود دارد، موضوعیت دارد و باید برخی از سنت‌های خانوادگی و میراث‌هایی که تخریب شده است احیا شود.
فراهانی خاطرنشان کرد: طبیعی است که در میان این حجم از تولید و مصرف در حوزه مداحی بالاخره آثار ضعیفی در میان آنها پیدا شود. شاید مقایسه آثار درخشان گذشته با این حجم از آثار تولید شده و شنیده شد بازنشر شده صحیح نباشد.
مداحان آثاری اجرا کردند که به لحاظ موسیقی از آثار خوانندگان برتر است
امیرحسن سمیعی، کارشناس موسیقی درباره خصوصیات موسیقیایی اجراهای محمدرضا طاهری گفت: موسیقی ایرانی مکتب‌های مختلفی مثل مکتب تهران، اصفهان و ... دارد؛ سال‌ها بعد اگر موسیقی مداحی مکتب‌سازی بشود و بخواهند اسم بگذارند بدون تردید حاج محمدرضا طاهری پرچم‌دار مکتب تهران خواهد بود. تعداد انگشت‌شماری مداح داشتیم که اشراف نسبتاً خوبی به ردیف‌های موسیقی ایرانی داشتند و از هر دستگاهی نمونه‌های اجرا می‌کردند. بعضی مواقع آثاری که از این بزرگواران می‌شنیدم از هیچ خواننده‌ای در حوزه موسیقی ایرانی نمی‌شنیدم. مثلا حاج آقای خلج به موسیقی ایرانی خیلی اشراف دارد و در اجرای موسیقی اصیل ایرانی بسیار توانمند است.
وی افزود: در قدیم به این صورت بود که خواننده‌های معروف مرثیه سراهای مداحان برجسته زمان خودشان بودند؛ این در طول زمان کم شده است و هرچه به جلو حرکت کرده مداحان اشراف‌شان به ردیف موسیقی ایران کمتر شده است. مداحانی مثل محمدرضا طاهری، خلج، حاج منصور ارضی خیلی اشراف خوبی بر موسیقی دارند و در دهه ۷۰ بعضاً آثاری اجرا کردند که از خوانندگان ایرانی برتر می‌دانم.
این کارشناس موسیقی ادامه داد: تمام مبحث نوگرایی آقای طاهری به استفاده از لحن‌ها و نغمه‌ها و ردیف‌های جدید مربوط نمی‌شود بخش مهمی از مبحث نوگرایی آقای طاهری پرهیز از کلیشه‌های مداحی است. موسیقی ما به خصوص موسیقی پاپ در ده‌های اخیر جریان درستی را طی نمی‌کند و بعضی وقت‌ها مداحی و موسیقی از همدیگر الهام می‌گیرد. آقای طاهری از این تاثیرات مخرب دور بوده است.
سمیعی اظهار کرد: آقای طاهری از موسیقی پاپ استفاده نمی‌کند و در عوض از موسیقی فیلم‌ها استفاده می‌کند و روی آنها کلام می‌گذارد که این کار بسیار هوشمندانه‌ای است؛ مثلاً از موسیقی فیلم «روز واقعه» و «بوی پیراهن یوسف» استفاده می‌کند از آثار موسیقیایی مجید انتظامی استفاده می‌کند که در سطح جهانی است.
ترکیب شعر و نغمه‌ها در مداحی‌های محمدرضا طاهری یک اثر هنری است
وی اضافه کرد: در دهه ۸۰ اتفاقی که نباید بیفتد می‌افتد و طبیعی است که در مسیر هنرمند، مداح و شاعر از این اتفاق‌ها می‌افتد و ملودی‌های وارد کارشان می‌شود که نه صرفاً یک قطعه موسیقی پاپ اما هاله ای از موسیقی های زمان خودش است اما در دهه نود دوباره به رویه قبلی برمی‌گردد.
این کارشناس موسیقی ابراز کرد: ترکیب شعرها و نغمه‌ها در مداحی‌های آقای طاهری یک اثر هنری است. در سال‌های اخیر این بخش‌ها را آقای طاهری می‌خواند و بخش‌هایی که می‌خواهد که سنت‌شکنی نکند را فرزندشان می‌خوانند. آقای طاهری جزو مداحان استثنایی است که در حین مداحی بازی صورت دارد، بازی دراماتیک دارد. شروع کار خود را بسیار موقر انجام می‌دهد و استفاده‌ای که ایشان از ردیف موسیقی ایرانی می‌کند در دهه ۷۰ بسیار قوی است در دهه ۸۰ ضعیف می‌شود و در دهه ۹۰ دوباره استفاده می‌کند.
سمیعی ضمن بیان اینکه هیئت برای نه نسل ما نجات‌دهنده بزرگ بود، گفت: یک سری خواننده‌ها داریم که در موسیقی کار خاصی انجام نمی‌دهند در مداحی هم همین افراد وجود دارند؛ گاهاً کارشان طرف‌داران زیادی هم دارد ولی جریان‌سازی بحث متفاوتی است. مداح جریان‌ساز به این راحتی‌ها به این راه نمی‌رسد و حاج محمدرضا طاهری نقش مهمی در جریان‌سازی برای نوجوان‌ها و جوان‌ها دارد.
وی بیان کرد: در یک دوره‌ای که محمود کریمی و محمدرضا طاهری شروع به نوآوری کردند در ابتدا نگرانی‌هایی بود ازین جهت که فضای مذهبی نگران بود که این مسیر به کجا ختم خواهد شد؟ اما هردوی این بزرگواران راهی را رفتند که ابداع مجدد سنتی بود و نوآوری‌های خوب و قابل اعتنایی انجام شد ولی عملاً ما هنجارشکنی نداشته و موسیقی و اشعار گذشته با قوت و قدرت خوبی خوانده و احیا شد؛ در واقع سنت‌شکنی انجام شد اما هنجارشکنی و انجام نشد.
اشعار ملودی محور در حال تبدیل شدن به جریان ادبی است
محمدمهدی سیار، شاعر در انتهای این نشست مجازی اظهار کرد: موافق نیستم با اینکه ما شعر شکسته و محاوره را گونه‌ای ضعیف‌تر یا غیرماندگارتر از شعر به حساب بیاوریم. شعر محاوره از قدیم هم به عنوان ترانه معروف بوده است مثل دوبیتی‌های باباطاهر و زبان شکسته‌ای دارد که از پس قرن‌ها صورت مکتوب آن به ما رسیده است. آثاری که متکی به ملودی نیست.
وی ادامه داد: برخی از کارهای ملودی‌محور و نغمه‌محوری که امروز در حوزه موسیقی و مداحی تولید می‌شود؛ اتفاقاً درحال تبدیل شدن به جریان ادبی قابل‌قبول و جاافتاده است که از چندین دهه اخیر و خصوصاً بعد از متداول شدن ابزارهای ضبط صوت و موسیقی شاهکارهایی داریم که اتفاقاً براساس نغمه سروده شده‌اند.
این شاعر عنوان کرد: آثار برجسته تولید شده ملودی‌محور جزو حافظه فرهنگی ما شده‌اند و متونی هستند که اگر به متن آنها نگاه می‌کردیم تراز ادبی و فرهنگی آن‌چنانی نداشتند ولی با هم‌نشین شدن با نغمه‌های مناسب، نحوه اجرای خواننده، تنظیم و سازها اثر هنری را به وجود می‌آورد که این اثر در کل ماندگار و جای خودش را در فرهنگ ما باز کرده است. در نوحه‌ها هم آثار بسیار خوبی بر اساس ملودی در این سال‌ها سروده شده و شأن این‌گونه سرودن را نباید پایین بدانیم.
سیار خاطرنشان کرد: صرف محاوره بودن و نغمه‌محوری شعر و سرودن براساس نغمه به خودی خود ضعف محسوب نمی‌شود؛ بسیاری از آثار معروف که می‌شنویم، متن آن بدون نغمه اجرا شده شناخته نمی‌شود.
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: موسیقی مداحی حسین طاهری محمدرضا طاهری ملودی محرم ستایشگری فرهنگی و اجتماعی کارشناس موسیقی موسیقی ایرانی محمدرضا طاهری حاج محمدرضا حسین طاهری آقای طاهری منتقد ادبی متن ادبی شده توسط اجرا شده نغمه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۸۱۴۰۷۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چرا ارتش‌ها نمی‌توانند به هوش مصنوعی اعتماد کند؟
فرارو- ژاکلین اشنایدر؛ پژوهشگر موسسه هوور در دانشگاه استنفورد است. او در موسسه هوور مدیر ابتکار عمل بازی و شبیه سازی بحران است.او یکی از افراد وابسته به مرکز امنیت و همکاری بین‌المللی استنفورد است.تحقیقات اشنایدر بر حوزه تلاقی فناوری، امنیت ملی و روانشناسی سیاسی با علاقه ویژه نسبت به امنیت سایبری، فناوری‌های خودمختار، مانور‌های نظامی و شمال شرق آسیا متمرکز بوده است. اشنایدر در سال ۲۰۲۰ میلادی برنده جایزه پژوهشگران نوظهور پری ورلد هاوس شد.
به گزارش فرارو به نقل از فارن افرز، شرکت Open AI در سال ۲۰۲۲ میلادی از چت بات Chat GPT رونمایی کرد که از مدل‌های زبانی بزرگ یا به اختصار LLMs برای تقلید از مکالمات انسانی و پاسخ به پرسش‌های کاربران استفاده می‌کند. توانایی‌های خارق العاده آن چت بات بحثی را در مورد نحوه استفاده از مدل‌های زبانی بزرگ برای انجام کارهای دیگری از جمله جنگیدن در یک جنگ برانگیخت. برخی مانند مشاوران کمیته بین المللی صلیب سرخ هشدار داده اند که این قبیل فناوری‌ها می‌توانند تصمیم گیری انسانی را از حیاتی‌ترین مسائل زندگی و مرگ حذف کنند.
وزارت دفاع ایالات متحده اکنون به طور جدی در حال بررسی کار‌هایی است که مئل‌های زبانی بزرگ می‌توانند برای ارتش انجام دهند. وزارت دفاع آمریکا در بهار ۲۰۲۲ میلادی دفتر اصلی هوش مصنوعی و دیجیتال را تأسیس کرد تا بررسی نماید که هوش مصنوعی چگونه می‌تواند به نیروهای مسلح کمک کند.
وزارت دفاع استراتژی خود را برای پذیرش فناوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی در نوامبر ۲۰۲۳ میلادی منتشر کرد. آن گزارش با نگاهی خوش بینانه اشاره کرده بود که "تازه‌ترین پیشرفت‌ها در فناوری‌های داده، تجزیه و تحلیل و هوش مصنوعی به رهبران این امکان را می‌دهد که از اتاق هیئت مدیره تا میدان جنگ سریع‌ترین تصمیمات را اتخاذ کنند".
بر این اساس اکنون از فناوری‌های مجهز به هوش مصنوعی استفاده می‌شود. برای مثال، نیروهای آمریکایی دارای سیستم‌های مجهز به هوش مصنوعی برای هدف قرار دادن منافع انصارالله در خاورمیانه و شمال آفریقا بوده اند. نیروهای تفنگدار دریای ایالات متحده و نیروی هوایی آن کشور در حال آزمایش با مدل‌های زبانی بزرگ هستند و از آن برای مانور‌های جنگی، برنامه ریزی نظامی و وظایف اداری اساسی استفاده می‌کنند. Palantir شرکتی که فناوری اطلاعات را برای وزارت دفاع آمریکا توسعه می‌دهد محصولی ایجاد کرده که از مدل‌های زبانی بزرگ برای مدیریت عملیات نظامی استفاده می‌کند. در همین حال، وزارت دفاع آمریکا یک کارگروه جدید برای بررسی استفاده از هوش مصنوعی مولد از جمله مدل‌های زبانی بزرگ در ارتش ایالات متحده تشکیل داده است.
با این وجود، علیرغم اشتیاق نسبت به هوش مصنوعی و مدل‌های زبانی بزرگ در پنتاگون رهبری آن نهاد نگران خطراتی است که این فناوری‌ها ایجاد می‌کنند. اخیرا نیروی دریایی ایالات متحده دستورالعملی را منتشر کرده که استفاده از اپلیکیشن‌های مبتنی بر مدل‌های زبانی بزرگ را محدود کرده چرا که باور دارد این اپلیکیشن‌ها دچار سوگیری و توهم می‌شوند و آسیب پذیری امنیتی را با انتشار ناخواسته اطلاعات حساس افزایش خواهند داد.
نتیجه تحقیقات من و همکاران ام نشان می‌دهند که این نگرانی‌ها موجه هستند. مدل‌های زبانی بزرگ می‌توانند مفید باشند، اما پیش بینی اقدامات آن مدل‌ها دشوار است و می‌توانند تماس‌های خطرناک را به شکلی تشدید شده افزایش دهند. بنابراین، ارتش باید محدودیت‌هایی را برای این فناوری‌ها زمانی که برای تصمیم گیری‌های پرمخاطره به ویژه در موقعیت‌های جنگی استفاده می‌شود اعمال کند. مدل‌های زبانی بزرگ کاربرد‌های زیادی در وزارت دفاع ایالات متحده دارند، اما برون سپاری انتخاب‌های پرمخاطب به ماشین‌ها تصمیمی خطرناک است.
مشکلات آموزشیمدلهای زبانی بزرگ سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی هستند که بر روی مجموعه‌های بزرگی از داده‌ها آموزش دیده اند که براساس آن چه قبلا نوشته شده متن یا یک کلمه در یک زمان تولید می‌کنند.
این فرآیند دو مرحله می‌باشد. اولین مرحله پیش آموزش است زمانی که مدل‌های زبانی بزرگ از ابتدا آموزش داده می‌شوند و الگوهای اساسی موجود در یک مجموعه داده عظیم را بازتولید می‌کنند. برای انجام این کار مدل باید مقدار زیادی در مورد موضوعاتی از جمله گرامر، تداعی‌های واقعی، تجزیه و تحلیل احساسات و ترجمه زبان را بیاموزد. مدل‌های زبانی بزرگ بخش عمده مهارت‌های خود را در طول دوره پیش آموزش توسعه می‌دهند، اما موفقیت آن مدل‌ها به کیفیت، اندازه و تنوع داده‌هایی که مصرف می‌کنند بستگی دارد. به قدری متن مورد نیاز است که عملا غیرممکن می‌باشد که یک مدل زبانی بزرگ صرفا بر اساس داده‌های با کیفیت بالا بررسی شود. این به معنای پذیرش داده‌های با کیفیت پایین نیز می‌باشد. برای نیروهای مسلح یک مدل زبانی بزرگ نمی‌تواند تنها بر اساس داده‌های نظامی آموزش ببیند و هنوز هم به اشکال عمومی بیش تری از اطلاعات از جمله دستور العمل ها، رمان‌های عاشقانه، و مبادلات دیجیتالی روزانه که اینترنت را پر می‌کنند نیاز دارد.
با این وجود، پیش آموزش برای ساخت یک چت بات مفید یا یک دستیار فرماندهی و کنترل دفاعی کافی نیست. این بدان خاطر است که در مرحله اول مدل‌های زبانی بزرگ استایل‌ها و کاراکتر‌های مختلف نوشتاری را اتخاذ می‌کنند که همه آنها لزوما برای وظیفه در نظر گرفته شده برای آن مدل مناسب نیستند. مدل‌های زبانی بزرگ پس از پیش آموزش ممکن است فاقد دانش خاص لازم مانند اصطلاحات تخصصی مورد نیاز برای پاسخ به پرسش‌ها در مورد برنامه‌های نظامی باشند. به همین خاطر است که مدل‌های زبانی بزرگ به تنظیم دقیق در مجموعه داده‌های کوچکتر و خاص‌تر نیاز دارند.
در مرحله دوم توانایی مدل‌های زبانی بزرگ برای ارتباط با کاربر با یادگیری نحوه تبدیل شدن به یک شریک مکالمه و دستیار بهبود بخشیده می‌شوند. روش‌های مختلفی برای تنظیم دقیق وجود دارد، اما اغلب با ترکیب اطلاعات از فوروم‌های پشتیبانی آنلاین و هم چنین بازخورد انسانی انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که خروجی‌های مدل‌های زبانی بزرگ با اولویت‌های انسانی همسو هستند.
این فرآیند باید بین پیش آموزش اولیه مدل‌های زبانی بزرگ با ملاحظات انسانی دقیق‌تر از جمله مفید یا مضر بودن پاسخ‌ها تعادل برقرار کند. ایجاد این تعادل دشوار است. برای مثال، یک چت بات که همواره از درخواست‌های کاربر پیروی می‌کند مانند مشاوره در مورد نحوه ساخت بمب بی ضرر نیست، اما اگر اکثر درخواست‌های کاربر را رد کند دیگر مفید نخواهد بود.
طراحان باید راهی برای فشرده سازی چکیده‌ها از جمله هنجار‌های رفتاری و اخلاقیات در معیار‌هایی برای تنظیم دقیق پیدا کنند. برای انجام این کار محققان با مجموعه داده‌هایی که توسط انسان‌ها مشروح شده کار را آغاز کرده و نمونه‌های تولید شده توسط مدل‌های زبانی بزرگ را به طور مستقیم مقایسه کرده و انتخاب می‌کنند که کدام یک ارجح هستند. مدل زبانی دیگر یا مدل ترجیحی به طور جداگانه بر روی رتبه بندی‌های انسانی نمونه‌های تولید شده توسط مدل‌های زبانی بزرگ آموزش داده می‌شود تا به هر متن داده شده امتیازی مطلق در استفاده از آن برای انسان اختصاص دهد. سپس از مدل ترجیحی برای فعال کردن تنظیم دقیق مدل‌های زبانی بزرگ اصلی استفاده می‌شود.
این رویکرد محدودیت‌هایی دارد. این که چه چیزی ارجح است بستگی به آن دارد که از چه کسی بپرسید و این که مدل با ترجیحات متضاد چگونه برخورد می‌کند. علاوه بر این، کنترل کمی بر روی قوانین اساسی که توسط مدل‌های زبانی بزرگ در طول تنظیم دقیق آموخته می‌شود وجود دارد. این بدان خاطر است که نه مدل‌های زبانی بزرگ و نه مدل ترجیحی برای تنظیم دقیق موضوعی را مستقیما یاد نمی‌گیرند بلکه تنها با نشان دادن نمونه‌هایی از رفتار مطلوب در عمل می‌توان آنها را آموزش داد و انسان امیدوار است که قوانین اساسی به اندازه کافی درونی شده باشند، اما هیچ گونه تضمینی وجود ندارد که چنین اتفاقی رخ دهد.
با این وجود، تکنیک‌هایی برای کاهش برخی از این مشکلات وجود دارد. برای مثال، برای غلبه بر محدودیت‌های مجموعه داده‌های کوچک و گران قیمت برچسب گذاری شده توسط انسان، مجموعه داده‌های ترجیحی را می‌توان با استفاده از یک مدل زبانی بزرگ برای تولید داده‌های ترجیحی برچسب گذاری شده با هوش مصنوعی گسترش داد. رویکرد‌های جدیدتر حتی از قوانینی استفاده می‌کنند که توسط طراحان مدل‌های زبانی بزرگ برای رفتار‌های مناسب ترسیم شده است مانند پاسخ به نژادپرستی تا به طور بالقوه به مربیان مدل کنترلی درباره این که کدام قواعد در معیار ترجیحی مورد استفاده قرار می‌گیرند ایده بهتری بدهند.
پیش آموزش و تنظیم دقیق می‌تواند مدل‌های زبانی بزرگ توانمندی را ایجاد کند، اما این فرآیند هنوز برای ایجاد جایگزین‌های مستقیم برای تصمیم گیری انسانی کامل نیست. این بدان خاطر است که یک مدل زبانی بزرگ فارغ از آن که چه اندازه خوب تنظیم شده یا آموزش دیده صرفا می‌تواند رفتار‌های خاصی را ترجیح دهد و قابلیت انتزاع ندارد و هم چنین نمی‌تواند مانند انسان استدلال کند. انسان‌ها در محیط‌ها تعامل دارند، مفاهیم را می‌آموزند و با استفاده از زبان با آن مفاهیم ارتباط برقرار می‌کنند.
این در حالیست که مدل‌های زبانی بزرگ صرفا می‌توانند زبان و استدلال را با انتزاع همبستگی‌ها و مفاهیم از داده‌ها تقلید کنند. مدل‌های زبانی بزرگ اغلب ممکن است به درستی ارتباطات انسانی را تقلید کنند، اما بدون توانایی درونی کردن و با توجه به اندازه عظیم مدل هیچ تضمینی وجود ندارد که انتخاب‌های آن مدل‌ها ایمن یا اخلاقی باشد. بنابراین، نمی‌توان به طور قابل اعتماد پیش بینی کرد که یک مدل زبانی بزرگ هنگام تصمیم گیری‌های پرمخاطره چه خواهد کرد.
یک بازیگر خطرناکمئلهای زبانی بزرگ قادر هستند آن دسته از وظایف نظامی را انجام دهند که نیازمند پردازش مقادیر زیادی از داده‌ها در بازه‌های زمانی بسیار کوتاه می‌باشند بدان معنا که نظامیان ممکن است بخواهند از آن مدل‌ها به منظور تقویت تصمیم گیری یا ساده سازی عملکرد‌های بوروکراتیک استفاده کنند. برای مثال، مدل‌های زبانی بزرگ برای برنامه ریزی نظامی، فرماندهی و اطلاعات کاربرد خوبی دارند. آن مدل‌ها می‌توانند بسیاری از برنامه ریزی‌های سناریو، مانور‌های جنگی، بودجه بندی و آموزش را اتوماتیزه یا خودکار کنند. آن مدل‌ها هم چنین قادر هستند برای ترکیب اطلاعات، تقویت پیش بینی تهدید و ایجاد توصیه‌های هدف استفاده شوند.
مدل‌های زبانی بزرگ در طول جنگ یا بحران می‌توانند از راهنمایی‌های موجود برای ارائه دستورات استفاده کنند حتی زمانی که ارتباط محدود یا حداقلی بین واحد‌ها و فرماندهان آنها وجود دارد. شاید مهم‌تر از برای عملیات روزانه ارتش آن باشد که مدل‌های زبانی بزرگ ممکن است بتوانند وظایف نظامی سخت گیرانه مانند سفر، تدارکات و ارزیابی عملکرد را خودکار کنند. با این وجود، حتی برای انجام این وظایف نیز موفقیت مدل‌های زبانی بزرگ را نمی‌توان تضمین کرد.
رفتار آن مدل‌ها به ویژه در نمونه‌های نادر و غیرقابل پیش بینی می‌تواند نامنظم باشد و از آنجایی که هیچ دو مدل زبانی بزرگی در آموزش یا تنظیم دقیق خود دقیقا مشابه نیستند به طور منحصر بفردی تحت تاثیر ورودی‌های کاربر قرار می‌گیرند. برای مثال، در یکی از بررسی‌ها درباره مانور‌های جنگی و سناریو سازی یکی از مدل‌های زبانی بزرگ مورد آزمایش قرار گرفته توسط من و تیم پژوهشی ام سعی کرده بود با گشودن آتش بر روی رزمندگان دشمن و گرم کردن فضای جنگ سرد از تلفات یا برخورد دوستانه جلوگیری کند با این استدلال که استفاده از خشونت پیشگیرانه به احتمال زیاد از پیامد بد بحران جلوگیری می‌کند. مشکل در اینجا بود که مدل زبانی بزرگ تصمیمات خود را به گونه‌ای اتخاذ کرد که پیچیدگی تصمیم گیری انسانی را بیان نمی‌کرد.
گفتگو‌های ایجاد شده توسط مدل زبانی بزرگ بین بازیکنان اختلاف کمی داشت و شامل بیانیه‌های کوتاه واقعیت بود. این بسیار دور از استدلال‌های عمیق بود که اغلب بخشی از مانور‌های جنگی انسانی را شامل می‌شود.
تیم پژوهشی ما در پروژه تحقیقاتی متفاوتی نحوه رفتار مدل‌های زبانی بزرگ در مدل‌های جنگی شبیه سازی شده را مطالعه کرد. ما متوجه شدیم که مدل‌های زبانی بزرگ براساس نسخه خود، داده‌هایی که در آن آموزش دیده اند و انتخاب‌هایی که طراحان آن مدل‌ها در هنگام تنظیم دقیق ترجیحات خود انجام داده اند متفاوت رفتار می‌کنند. علیرغم این تفاوت‌ها ما متوجه شدیم که همه مدل‌های زبانی بزرگ تشدید وضعیت را انتخاب کردند و مسابقات تسلیحاتی، درگیری و حتی استفاده از سلاح‌های هسته‌ای را ترجیح داده اند. حتی زمانی که یک مدل زبانی بزرگ که به خوبی تنظیم نشده بود را مورد آزمایش قرار دادیم منجر به اقدامات آشفته و استفاده از سلاح‌های هسته‌ای شد. استدلال مدل زبانی بزرگ این بود:"بسیاری از کشور‌ها دارای سلاح هسته‌ای هستند برخی فکر می‌کنند که باید آن تسلیحات را امحا کرد برخی دیگر دوست دارند آن تسلیحات را حفظ کنند. ما آن سلاح را داریم پس از آن استفاده می‌کنیم"!
سوء تفاهم‌های خطرناکعلیرغم تمایل نظامیان به استفاده از مدل‌های زبانی بزرگ و سایر ابزارهای تصمیم گیری مبتنی بر هوش مصنوعی محدودیت‌ها و خطرات واقعی در این باره وجود دارد. ارتش‌هایی که برای تصمیم گیری به این فناوری‌ها متکی هستند نیاز به درک بهتری از نحوه عملکرد مدل زبانی بزرگ و اهمیت تفاوت در طراحی و اجرای آن مدل‌ها دارند. این امر مستلزم آموزش قابل توجه کاربر و توانایی ارزیابی منطق‌ها و داده‌های اساسی است که باعث می‌شود یک مدل زبانی بزرگ کار کند.
نظامیان باید بدانند که اساسا رفتار یک مدل زبانی بزرگ هرگز نمی‌تواند کاملا تضمین شود به ویژه زمانی که انتخاب‌های نادر و دشواری درباره تشدید تنش و جنگ انجام می‌دهند. این واقعیت بدان معنا نیست که ارتش نمی‌تواند از مدل زبانی بزرگ استفاده کند. برای مثال، مدل‌های زبانی بزرگ را می‌توان برای ساده سازی فرآیند‌های داخلی مانند نوشتن خلاصه‌های کوتاه و گزارش‌ها مورد استفاده قرار داد. هم چنین، می‌توان از مدل‌های زبانی بزرگ در کنار فرآیند‌های انسانی از جمله مانور‌های جنگی یا ارزیابی‌های هدف گیری به‌عنوان راه‌هایی برای کشف سناریو‌ها و دوره‌های عمل جایگزین استفاده کرد بدون آن که تصمیم گیری برای کاربرد یا عدم کاربرد خشونت را به آن مدل واگذار کنیم.
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند